Mpox, pia hujulikana kama monkeypox, ni ugonjwa wa virusi unaosababisha dalili kama vile homa, kuvimba kwa tezi za limfu, na upele unaoweza kuenea mwilini. Ugonjwa huu ulitambuliwa kwa mara ya kwanza mwaka 1958 katika makundi ya nyani waliokuwa wakifanyiwa utafiti, na kisa cha kwanza kwa binadamu kiliripotiwa mwaka 1970 katika Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo.
Kuelewa Mpox ni muhimu kwa afya ya umma kwa sababu ya uwezo wake wa kusambaa kutoka kwa wanyama kwenda kwa binadamu na kati ya binadamu wenyewe. Ingawa ugonjwa huu ulikuwa ukipatikana zaidi katika maeneo ya Afrika ya Kati na Magharibi, milipuko ya hivi karibuni imeonekana katika sehemu nyingine za dunia, ikiwemo Marekani na Ulaya.
Sababu za ugonjwa wa Mpox
Mpox husababishwa na virusi vya monkeypox, ambavyo ni sehemu ya familia ya virusi vya orthopox. Maambukizi yanaweza kutokea kwa njia zifuatazo:
- Maambukizi kutoka kwa wanyama kwenda kwa binadamu: Kupitia kugusana moja kwa moja na damu, majimaji ya mwili, au vidonda vya wanyama walioambukizwa, kama vile panya na nyani.
- Maambukizi kati ya binadamu: Kupitia kugusana moja kwa moja na majimaji ya mwili, vidonda, au vifaa vilivyochafuliwa na mtu aliyeambukizwa. Pia, maambukizi yanaweza kutokea kupitia matone ya hewa wakati wa mawasiliano ya karibu kwa muda mrefu.
- Maambukizi kutoka kwa mama kwenda kwa mtoto: Mama mjamzito aliyeambukizwa anaweza kuambukiza mtoto wake kupitia kondo la nyuma.
Dalili za Mpox huanza kati ya siku 5 hadi 21 baada ya kuambukizwa na zinaweza kujumuisha:
- Homa: Joto la mwili kuongezeka ghafla.
- Kuvimba kwa tezi za limfu: Tezi za limfu huweza kuvimba na kuwa na maumivu.
- Upele: Upele huanza kama vipele vidogo ambavyo vinaweza kujitokeza kwenye uso, mikono, miguu, na sehemu nyingine za mwili. Vipele hivi hubadilika kuwa malengelenge yaliyojaa majimaji, kisha kuwa vidonda, na hatimaye kupona.
- Dalili nyingine: Maumivu ya kichwa, maumivu ya misuli, uchovu, na baridi.
