Mpox, pia hujulikana kama monkeypox, ni ugonjwa wa virusi unaosababisha dalili kama vile homa, kuvimba kwa tezi za limfu, na upele unaoweza kuenea mwilini. Ugonjwa huu ulitambuliwa kwa mara ya kwanza mwaka 1958 katika makundi ya nyani waliokuwa wakifanyiwa utafiti, na kisa cha kwanza kwa binadamu kiliripotiwa mwaka 1970 katika Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo.
Kuelewa Mpox ni muhimu kwa afya ya umma kwa sababu ya uwezo wake wa kusambaa kutoka kwa wanyama kwenda kwa binadamu na kati ya binadamu wenyewe. Ingawa ugonjwa huu ulikuwa ukipatikana zaidi katika maeneo ya Afrika ya Kati na Magharibi, milipuko ya hivi karibuni imeonekana katika sehemu nyingine za dunia, ikiwemo Marekani na Ulaya.
Sababu za ugonjwa wa Mpox
Mpox husababishwa na virusi vya monkeypox, ambavyo ni sehemu ya familia ya virusi vya orthopox. Maambukizi yanaweza kutokea kwa njia zifuatazo:
- Maambukizi kutoka kwa wanyama kwenda kwa binadamu: Kupitia kugusana moja kwa moja na damu, majimaji ya mwili, au vidonda vya wanyama walioambukizwa, kama vile panya na nyani.
- Maambukizi kati ya binadamu: Kupitia kugusana moja kwa moja na majimaji ya mwili, vidonda, au vifaa vilivyochafuliwa na mtu aliyeambukizwa. Pia, maambukizi yanaweza kutokea kupitia matone ya hewa wakati wa mawasiliano ya karibu kwa muda mrefu.
- Maambukizi kutoka kwa mama kwenda kwa mtoto: Mama mjamzito aliyeambukizwa anaweza kuambukiza mtoto wake kupitia kondo la nyuma.
Hakuna matibabu maalum yaliyoidhinishwa kwa Mpox. Hata hivyo, matibabu ya kusaidia yanaweza kujumuisha:
- Kupunguza dalili: Matumizi ya dawa za kupunguza homa na maumivu.
- Kuzuia maambukizi ya sekondari: Matumizi ya viuavijasumu ikiwa maambukizi ya bakteria yatatokea.
- Matumizi ya dawa za antiviral: Tecovirimat (TPOXX) imeidhinishwa kwa matibabu ya ndui na inaweza kutumika kwa Mpox katika hali maalum. Jinsi ya kuzuia na kudhibiti ugonjwa wa Mpox
Ili kuzuia maambukizi ya Mpox:
- Epuka kugusana moja kwa moja na watu au wanyama walioambukizwa.
- Osha mikono mara kwa mara kwa sabuni na maji au tumia vitakasa mikono vyenye pombe.
- Epuka kugusana na vifaa vilivyochafuliwa na mtu aliyeambukizwa, kama vile nguo au matandiko.
- Chanjo: Chanjo ya ndui inaweza kutoa kinga dhidi ya Mpox. Chanjo ya JYNNEOS imeidhinishwa kwa watu walio katika hatari kubwa ya maambukizi.
Angalizo: Makala hii ni kwa madhumuni ya kuelimisha tu na haipaswi kutumika kama mwongozo wa kimatibabu. Ikiwa unahisi una dalili za Mpox, tafadhali wasiliana na mtoa huduma wa afya mara moja kwa tathmini na matibabu sahihi.
